‘Cha đẻ’ Bitcoin và sự biến mất bí ẩn trong 10 năm

Đã 10 năm kể từ khi Satoshi Nakamoto, lập trình viên bí ẩn tạo ra Bitcoin đăng bài hoặc liên lạc với người khác. Không ai biết người này còn sống hay đã chết.

“Tôi ước rằng anh sẽ không nói về tôi như một người bí ẩn, báo chí sẽ biến câu chuyện Bitcoin thành loại tiền bẩn. Có lẽ hãy nói về nó như một dự án mã nguồn mở và khen ngợi những cống hiến của các nhà phát triển cộng tác. Như vậy họ sẽ có động lực hơn”, Satoshi Nakamoto, người tạo ra Bitcoin viết trong email gửi tới Gavin Andresen, một trong những nhà phát triển đầu tiên của đồng tiền mã hóa này.

Sau email được gửi đi vào ngày 26/4/2011, Satoshi Nakamoto dừng trao đổi với Gavin Andresen. Không lâu sau, “cha đẻ” Bitcoin biến mất trên mạng. Nhà phát triển bí ẩn này đã im lặng trong suốt 10 năm qua.

Xuất hiện bí ẩn, biến mất đột ngột

Cái tên Satoshi Nakamoto lần đầu tiên xuất hiện vào tháng 10/2008, với bài viết khoa học mang tên Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System. Trong bài viết này, Satoshi Nakamoto mô tả cách hoạt động của Bitcoin, từ cách giao dịch tới cách mà đồng tiền này được tạo ra.

Chỉ một năm sau, nhà sáng lập Bitcoin tạo ra diễn đàn Bitcointalk. Tại diễn đàn này, Satoshi Nakamoto thường xuyên trao đổi các vấn đề về kỹ thuật với những thành viên. Lúc này, ông cũng đã thuê một đội ngũ nhà phát triển để liên tục cải thiện chuỗi khối Bitcoin.

Lần cuối cùng Satoshi Nakamoto xuất hiện trên diễn đàn Bitcointalk do ông sáng lập là từ tháng 12/2010.

Tuy thường xuyên trao đổi với những lập trình viên như Gavin Andresen hay Mike Hearn, những nhà phát triển này chưa bao giờ gặp trực tiếp Satoshi Nakamoto. Luôn có một màn sương bí ẩn bao quanh người tạo ra Bitcoin.

“Nhiều người trong cộng đồng Bitcoin chia sẻ họ không muốn biết bộ mặt thật của người tạo ra đồng tiền này”, phóng viên Nathaniel Popper viết trong bài báo của New York Times năm 2015.

Tuy là người tạo ra Bitcoin, dấu ấn của Satoshi Nakamoto về mặt kỹ thuật với đồng tiền này không còn nhiều. Theo ghi nhận từ Github, có khoảng gần 100 nhà sáng lập đóng góp nhiều nhất cho mã nguồn Bitcoin từ tháng 5/2009 đến nay. Trong số đó không có Satoshi Nakamoto.

Bản thân Satoshi Nakamoto, dưới nickname satoshi, cũng dần ít hoạt động trên diễn đàn Bitcointalk. Tháng 12/2010, lập trình viên này đăng bài viết cuối cùng lên diễn đàn, mô tả một bản cập nhật mới cho lõi Bitcoin. Ngay sau bài đăng, ông không còn quay lại Bitcointalk nữa. Trạng thái của diễn đàn Bitcointalk ghi nhận lần cuối cùng satoshi xuất hiện là ngày 13/12/2010.

Sau đó, Satoshi vẫn tiếp tục trao đổi bằng email với một số nhà phát triển khác như Gavin, Marti và Mike Hearn. Do Satoshi gần như đã không còn hoạt động trong cộng đồng Bitcoin, những nhà phát triển này cũng rất thắc mắc liệu ông sẽ đóng góp gì trong tương lai.

“Tôi đã chuyển sang những thứ khác và có lẽ sẽ không xuất hiện nữa”, Satoshi Nakamoto viết trong email gửi nhà phát triển Martti Malmi vào tháng 5/2011. Đó cũng là email cuối cùng mà Satoshi gửi đi.

Vẫn là bí ẩn sau 10 năm “mất tích”

Khi Bitcoin bắt đầu tăng giá vài năm sau, câu hỏi “Satoshi Nakamoto là ai” ngày càng được đặt ra nhiều hơn. Năm 2014, tạp chí Newsweek đăng tải bài viết khẳng định Satoshi Nakamoto chính là một kỹ sư gốc Nhật đang sống tại California có tên thật là Dorian Nakamoto.

“Trong vòng 40 năm qua, Satoshi Nakamoto đã không dùng tên khai sinh. Ở tuổi 23, sau khi tốt nghiệp Đại học bách khoa bang California, ông đã đổi tên của mình thành ‘Dorian Prentice Satoshi Nakamoto. Kể từ khi đó, ông không dùng chữ Satoshi nữa mà ký tên là ‘Dorian S. Nakamoto”, bài báo của Newsweek khẳng định.

Kỹ sư gốc Nhật Dorian Nakamoto là một trong những người bị nghi là “cha đẻ Bitcoin”. Ảnh: Reuters.

Bài báo này còn có hình ảnh ngôi nhà mà Dorian Nakamoto đang sinh sống. Ngay sau khi bài viết được đăng tải, Gavin Andresen viết trên trang cá nhân của mình rằng ông rất tiếc vì Newsweek tiết lộ địa chỉ nhà của ông Nakamoto, và vì đã nói chuyện với nhà báo Leah Goodman của tờ tạp chí.

Tuy nhiên, thông tin này nhanh chóng bị nhiều người phủ nhận. Bản thân Dorian Nakamoto khẳng định ông “không liên quan gì đến Bitcoin”. Trên diễn đàn P2P Foundation, tài khoản có tên Satoshi Nakamoto đăng một thông điệp ngắn gọn.

“Tôi không phải Dorian Nakamoto”, Satoshi Nakamoto trả lời vào một bài viết về Bitcoin từ tháng 2/2009. Nhìn vào lịch sử đăng bài của tài khoản này, có thể tin rằng đây chính là tài khoản của Satoshi Nakamoto.

Bài viết vào ngày 7/5/2014 đó cũng là lần cuối cùng Satoshi Nakamoto đăng trên P2P Foundation.

Hal Finney, người thực hiện giao dịch Bitcoin đầu tiên với Satoshi Nakamoto qua đời vào năm 2014 do chứng ALS. Ảnh: Fran Finney.

Đến nay, vẫn không thể kết luận người đứng sau Satoshi Nakamoto là ai. Nhiều giả thuyết cho rằng đó có thể là những nhà phát triển như Hal Finney hay Nick Szabo. Hal Finney là người đầu tiên chúc mừng Satoshi khi Bitcoin ra mắt, cũng là người thực hiện giao dịch Bitcoin đầu tiên vào tháng 1/2009 khi Satoshi gửi cho ông 10 Bitcoin.

Tháng 8/2014, Hal Finney qua đời vì hội chứng xơ cứng teo cơ một bên (ALS). Nếu Finney thực sự là Satoshi Nakamoto, ông có thể đã mang bí mật của mình sang thế giới bên kia.

Nick Szabo từng tham gia vào diễn đàn Cypherpunks từ thập niên 1990, nơi các thành viên đề xuất những ý tưởng số hóa tiền. Năm 1998, ông từng đưa ra ý tưởng về tiền số, gọi là “bit gold”, trong một nhóm phát triển có cả Hal Finney. Rất nhiều ý tưởng của bit gold có sự tương đồng với Bitcoin.

Lập trình viên gốc Hungary Nick Szabo cũng là người đặt nền móng cho Bitcoin. Ảnh: Bitcoin News.

Tác giả Nathaniel Popper của New York Times, người đã phỏng vấn những lập trình viên tham gia Bitcoin từ thời đầu, cho rằng Nick Szabo có khả năng cao nhất chính là Satoshi Nakamoto. Tuy nhiên, khi được hỏi Nick Szabo luôn phủ nhận mình là cha đẻ của Bitcoin.

“Tôi, Wei Dai và Hal Finney là những người duy nhất mà tôi biết thích ý tưởng Bitcoin đủ để theo đuổi nó cùng Nakamoto, giả định Nakamoto không phải Dai hay Finney”, Nick Szabo tiết lộ trong một bài viết vào tháng 5/2011. Đây cũng là khoảng thời gian mà Satoshi Nakamoto gửi đi email cuối cùng.

Dù Satoshi Nakamoto là ai, còn sống hay đã chết, ông cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển Bitcoin. Sau 10 năm kể từ khi người tạo ra Bitcoin biến mất, đồng tiền mã hóa này đã tăng giá hàng chục nghìn lần, và vẫn còn có thể phát triển thêm trong tương lai. Viễn cảnh này cũng rất phù hợp với nhận định “Bitcoin đang nằm trong tay những người tốt” mà Satoshi Nakamoto nhận định ở một trong những email cuối cùng của mình.

Nhật Minh

ZING